زبان پدری
مجله سرگرمی: در خانه‌ی بزرگی كه ما در آن قرار گرفته ایم یك پدر داریم كه وقتی ما در آغوش مادر بودیم از شهر رفت تا روبروی دشمن بایستد و خانه‌ی امن ما را حفظ كند.
رامین حاجیان فرد - مدرس دانشگاه- پژوهشگر در حوزه‌ی تمدن، فرهنگ و هنر- به نقش تاریخی و چشم انداز كنونی و آینده‌ی زبان پارسی بعنوان میراثی مشترك برای تمام كسانی كه در حوزه‌ی جغرافیایی ایران به سر برده اشاره كرده و با معرفی اصطلاح «زبان پدری» بابی نو در این حوزه‌ی مطرح كرده است.
او كه دارای دكتری تمدن اسلام و جهان از دانشگاه بین المللی اسلامی مالزی است، در یادداشتی كه آن را در اختیار ایسنا، قرار داده، آورده است:
پدر زودهنگام خانه را ترك می كرد تا شاید لقمه نانی برای ما فراهم آورد. هنگامی كه عصرگاهان به خانه باز می گشت از خستگی زیاد نیروی چندانی در او نمانده بود تا سخنی گوید. در درازای روز مادر به جای او هم با ما سخن می گفت، همچنان كه هنگام خواب برایمان لالایی می خواند. اوضاع در بیشتر مناطق این سرزمین همین گونه بوده است. لالایی های كردی، تركی، بلوچی، عربی، مازنی، گیلكی و غیره. از همین رو به زبانهای لالایی هایمان زبان مادری گفته اند.
اما پدر كه پای از خانه بیرون می گذاشت و گاه كه به شهرهای دیگری می رفت با هم میهنانش كه زبان مادری او را نمی دانستند به پارسی سخن می گفت. اگر او پارسی نمی دانست قادر نبود كه در سفرهایش به راحتی به كارهای خود سر و سامان دهد. وی در این راه دوستان زیادی در شهرهای دور و نزدیك پیدا كرد، شهرهایی كه همگی در بین این گربه‌ی آرمیده در گذرگاه تاریخ قرارگرفته اند. در درازای تاریخی كه همواره مورد تاخت و تاز بیگانگان قرار داشته اند.
در خانه‌ی بزرگی كه ما در آن قرار گرفته ایم یك پدر داریم كه وقتی ما در آغوش مادر بودیم از شهر رفت تا روبروی دشمن بایستد و خانه‌ی امن ما را حفظ كند. ما در آغوش مادر با نوای لالایی او به خواب شیرین می رفتیم. گاهی به زبان كردی و گاهی به زبان آذری برایمان زمزمه میكرد. گاه به زبان پارسی از داستان های «دیو و پری» گفت و گاه به زبان عربی برایمان قصه های «علی بابا و چهل دزد بغداد» را زمزمه كرد. در هر گوشه از این خانه‌ی بزرگ مادرانمان، ما را با زبانی كه آن را زبان مادری می نامیم، پرورش دادند و به سرانجام رساندند.
اما در سوی دیگر پدر كه مشغول پاسداری از خانه بود، در حالیكه در نبرد خونین و جانفرسا با دشمن دژخیم روزگار با یاد و خاطر همسر و فرزند و به امید حفظ بستر گرم آنها، بی خوابی پاسداری شب را به جان خرید و با دیگر همرزمانش با زبان پدری سخن گفت. زبانی كه برای همه اعضای این خانه بزرگ كه ایرانش می نامیم آشنا بود و وسیله ای بود برای برقراری ارتباط در جبهه جنگ با خصم؛ آری زبان پارسی.
مدتی پیش در یكی از شهرهای این سرزمین هنگام سخن با یكی از اهالی فرهنگ و ادب گفت وگویی داشتم و در جایی اشاره نمود، بهتر است كه زبان انگلیسی همچون زبان رسمی كشور كه همگان بدان آگاهی داشته باشند اعلام گردد. در این هنگام به ژرفای یك فاجعه پی بردم. بر زبان پارسی كه سده های متمادی همچون دژی استوار در مقابل تاخت و تازهای فرهنگی دوام آورده چه آمده است كه چنین دیدگاهی به گوش می رسد؟
جایگزینی زبان امری چندان دشوارتر از جایگزینی مذهبی نیست، ولی فرمانروایان غیرپارس، ضرورتی برای جایگزینی زبان پارسی به زبانی دیگر ندیدند. بر اسكندر، چنگیز و تیمور چندان دشوار نبود كه با فرمانی سر هر كه را كه به پارسی سخن گوید جدا سازند ولی چنین نشد. به راستی در درازای تاریخ، فرمانروایانی بوده اند كه با برق شمشیرهایشان توان بالایی در جابجایی و جایگزینی فرهنگی و دینی داشته اند كه در پاره ای از این موارد به كامیابی های بزرگی دست یافته اند. ولی نكته ی چشمگیر آن است كه بعضی از همین فرمانروایان قدرتمند كه از قضا به زبانی دیگر غیر از پارسی سخن می گفتند، هنگام به دست آوردن قدرت و فرمانروایی بر این مرز و بوم، زبان پارسی را همچون زبان رسمی كشور برگزیده و در گسترش و بالندگی آن كوشیدند.
نیهارانجای روی- اندیشمند هندی- درباره‌ی رواج زبان پارسی در دوران حكومت گوركانیان یا مغولان اعظم بر هند این چنین می گوید: زبان پارسی به عنوان تنها زبانی بود كه در دربار و در بین قشر روشنفكر رایج بود. اسطوره ها و داستان های جهان اسلام با استفاده از این زبان و ادبیات آن منتقل گردید. روح تشنه‌ی مسلمانان عادی جامعه و درباریان با آوازهایی از چكامه های كسانی همچون نظامی، فردوسی، سعدی، حافظ و جامی سیراب می گردید.
اگر این تمثیل را در مورد زبان پارسی همچون زبان پدری بپذیریم، ناچاریم كه در هر كجای این سرزمین پهناور زاده شده باشیم آن را هم همچون زبان مادری پاس داشته و به داشتنش بر خود ببالیم. شاید ما هم گاهی در دوران كودكی با این پرسش روبرو شده باشیم كه "پدرت را بیشتر دوست داری یا مادرت را؟ " حتماً پاسخ بیشتر ما این بوده: هر دو را به یك اندازه دوست می دارم!
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب