این تئاتر از دل کارگاه شکل گرفت تجربه دراماتیکی که با شعر رقم خورد
مجله سرگرمی: کارگردان نمایش به علی گفت مادرش روزی اصرار کرد این نمایش با نگاهی تجربه گرایانه از دل کارگاه آموزشی بیرون آمده و تکیه آن بر رویکرد دراماتیک شعر و اجرای بازیگران است.
به گزارش مجله سرگرمی به نقل از مهر، نمایش «به علی گفت مادرش روزی» هوشمند هنرکار اینروزها ساعت ۱۹: ۳۰ در بلک باکس جمیله شیخی تالار محراب روی صحنه است. نمایش، بر پایه چهار شعر از فروغ فرخزاد و مهدی اخوان ثالث و از دل مجموعه تمرین های کارگاهی شکل گرفته است و در قالب چهار اپیزود اجرا می شود. امیرحسین کفایی، سارینا شیاسی و باران عبیری بازیگران این نمایش هستند.
هنرکار درباره ی این که طراحی یک نمایش بر پایه تئاتر کارگاهی چطور تجربه ای بوده است، توضیح داد: تجربیات متفاوتی در این حوزه وجود دارد. موارد بسیاری بوده که کلاس ها و کارگاه های آموزشی برگزار شده و در آخر هنرجوها نمایشی را روی صحنه می برند اما اتفاقی که در مورد نمایش «به علی گفت مادرش روزی» پیش آمد این بود که کار از دل خود کارگاه بیرون آمد. متن از پیش تعیین شده ای نداشتیم. اساسا متنی نداشتیم. این گونه نبود که مراحل را طی نماییم و در نهایت وقتی به نقطه مدنظر رسیدیم، نمایشی را دست بگیریم و روی صحنه ببریم. اصولا کارگاهی بود که از شش ماه قبل شروع شد، اواسط کارگاه از میان اتودهای کلاسی و خروجی های بچه ها به این نتیجه رسیدیم که می توان از دل همین ها یک نمایش بیرون آورد. بنابراین هیچ متن نمایشی اینجا وجود ندارد، بلکه کار برمبنای تعدادی شعر است که در درون کارگاه شکل گرفت و نتیجه انتخاب بچه ها و تعامل ما با هم بود. ذره ذره و پله پله پیش رفتیم و برمبنای تعلیمات و روشی که در کارگاه آموزش داده می شد این نمایش به وجود آمد؛ روشی که برآمده از سیستم استانیسلاوسکی و تجربیات و نتایج تکمیلی خود من بوده است. هنرکار درباره ی نقش شعرها در تشکیل این نمایش و تاثیر دراماتیک آنها روی کار اظهار داشت: طبیعتا بحث دراماتیک بودن هر شعر یکی از عوامل انتخاب آن بود؛ این که شعر امکان دراماتیزه کردن را به ما بدهد و بتوان آنرا در قالب تئاتر روی صحنه برد. کلا شعر در کارگاه ها و کلاس های من نقش اساسی دارد برای اینکه باور دارم دست مایه ای است که بازیگر برمبنای آن می تواند مهارتهای بیرونی مانند بیان، بدن، ریتم، و نیز جریان روانی و گستره خیال خودرا در آن پیاده کند. پایه این شیوه بر تحلیل و کشف معنا از جانب بازیگر است و طبیعی است از این نگاه، کلنجار رفتن با یک شعر، امکانات وسیعی در اختیار هنرجو و بازیگر قرار می دهد.
وی افزود: در کارگاه اشعار مختلفی از کلاسیک تا معاصر از جانب هنرجویان ارائه می شد اما اشعار معاصر امکان دراماتیزه شدن بیشتری دارند. بنابراین من به آن سمت بچه ها را سوق دادم. البته شعرها و هنرجویان بیشتری بودند اما در نهایت آن چه برگزیده شد این چهار شعری بود که با این بچه ها کار کرده بودیم.
این کارگردان با تکیه بر انتخاب شعر بجای یک نمایشنامه مشخص، اظهار داشت: در حقیقت یکی از با اهمیت ترین کارهایی که بازیگر باید بلد باشد و متاسفانه خیلی از بازیگران این را نمی شناسند تحلیل متن است. وقتی شما بتوانید یک شعر را تحلیل کنید و بر طبق آن تحلیل، معنا را منتقل کنید، قدم بزرگی برای تحلیل هر متن نمایشی در آینده برداشته اید. تجربه دراماتیک از یک متن شاعرانه خیلی باارزش است. جدا از بازیگر، شعر در اینجا امکانات و فضای گسترده تری را در منظر و اختیار تماشاگر قرار می دهد. او با متن متفاوتی روبه رو است و خط به خط آنرا باید درک کند و به یک تجربه متفاوت با گروه بازیگران و فضای نمایش، اما از زاویه دید خود برسد.
هنرکار درباره ی خاصیت های طراحی صحنه و اجرائی نمایش «به علی گفت مادرش روزی» خاطرنشان کرد: اساسا ما سعی کردیم در این کار هرچه می توانیم حذف نماییم تا در نهایت عصاره کار بازیگری دیده و برجسته شود. بازیگر است که فضا را می سازد و همه چیز را شکل می دهد. ما موسیقی در این کار نداریم فقط سه تا زنگوله و چند بطری پلاستیکی که با ماش پر شده اند و مانند شیکر عمل می کنند و آواهای خود بازیگران را مورد استفاده قرار دادیم. دکوری وجود ندارد. فقط ۲ تا نیکمت است که خود بازیگران با آن، اشکال و فضاهای مختلف را می سازند. لباس هم طوری انتخاب شده که کاملا ساده باشد؛ در حقیقت همان لباس کار بچه ها در کارگاه است. جنسیت هم ندارد یعنی به گونه ای انتخاب شده که بتواند هم دخترانه و هم پسرانه باشد. همه چیز حذف شده تا بازیگران دیده شوند. در حقیقت این بازیگران هستند که با حرکت و بدن و مهارتهای بازیگری، چه درونی چه بیرونی فضا را شکل می دهند.
وی تأکرد کرد: کار ما یک کار تجربه گرا است. تجربه ای دراماتیک با شعر که با نگاهی تجربه گرایانه بدون داشتن متنی از پیش تعیین شده شکل گرفته است. البته خود من یا دیگران شاید تجربه های مشابه این را داشته ایم.
این کارگردان تئاتر درباره ی این که تئاتر تجربی در فضای فعلی تئاتر چه نقشی دارد، متذکر شد: فضای فعلی تئاتر اینروزها فضای بسیار غم انگیزی است. هیاهوی بسیار برای هیچ. پس از حذف تمام حمایت هایی که از تئاتر می شد، اتفاقی که الان می بینیم نشان داده است که پول و عناصر تجاری چه بر سر تئاتر آورده است. عناصر تجاری لزوما می تواند بد نباشد اما وقتی حاکم صحنه و تنها معیار موجود باشد خودش تبدیل به ارباب همه معیارها می شود. این جا دیگر تئاتر ناب است که توسط سود و سرمایه ناب به یغما رفته است. در این وانفسا، فقط آتراکسیون و تئاترهای داستان گوی دم دستی، متکی به سلبریتی ها و شاخ های مجازی به خورد تماشاگر داده نمی شود بلکه گاه چنان نگاهی را حتی با ظاهر تئاتر تجربی شاهد می باشیم. اینروزها تئاتر واقعی تجربه گرا را خیلی به ندرت می بینم.
هنرکار درباره ی بازیگران نمایش «به علی گفت مادرش روزی»، اظهار داشت: شما با سه نوجوان در اینجا روبه رو هستید که روی صحنه کم نمی آورند. آنهایی که این کار را دیده اند به توانمندی بازیگران اشاره کرده اند. این به آسانی به دست نیامده است. حاصل دوره ای بوده که مثل به ثمر رسیدن هر میوه ای سختی های زیادی داشته است. ما الان کاری را می بینیم که در تئاتر کاملا حرفه ای هم به سختی اتفاق می افتد؛ این که نمایش فقط متکی بر سه بازیگر باشد، این بازیگران از ابتدا تا آخر همه چیز را شکل دهند و ارتباط تعریف شده ای را با تماشاگر حفظ کنند.
وی اضافه کرد: اتفاقی که باید در این کارگاه و کلاس ها پیش بیاید همین است؛ پرورش بازیگران جدید برای نسل بعدی تئاتر. بازیگران این نمایش می توانند نسل بعدی بازیگران باشند و این مسیری است که باید برای آینده تئاتر طی شود. چشم و ابرو و فضاهای کاذب مجازی و واقعی نمی توانند آینده ای را برای تئاتر و بازیگری بسازند.
هنرکار در آخر درباره ی کارگردانی این نمایش مطرح کرد: بهتر است این مساله در نقدهای منتقدان دیده و مطرح شود اما واقعیت این است که هرچه ابزاری که در اختیار کارگردان است محدودتر شود، دست او بسته تر می شود. در اینجا من با حذف موسیقی، دکور، لباس، گریم، موسیقی و تا حد زیادی رنگ، محدودیت های زیادی را به خودم تحمیل کرده ام. تنوع و جذابیت ایجاد کردن با ابزارهای محدود باقیمانده کار مشکلی است؛ این که در یک بلک باکس کوچک با ۲ نیمکت، فضای محدود و سه بازیگر نوجوان اشکال مختلف ایجاد شود.
عکس ها از مینا قانع و علی اکبر اعتمادمقدم است.
منبع: مجله سرگرمی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب