خون در شیشه کردن به سبک قدیمی ها
به گزارش مجله سرگرمی گذشتگان با «حجامت» کردن در اوایل بهار، خون غلیظ و آلوده شده خویش را به خارج می کردند تا از درد و بیماری خلاص شوند؛ اما امروزه با جایگزین شدنِ روش های بهداشتی تر و کارآمدتر، این رسم کمرنگ شده است.
به گزارش ایسنا، از قرن ها پیش، اصلی ترین علت و منشاء تمام بیماری ها و ناخوشی های جسمانی را «خون» می دانستند. اگر کسی به بیماریِ سختی گرفتار می شد که دارو بر آن جواب نبود یا که خونش مستقیماً آلوده می شد(از طریق گزیدگیِ مار و عقرب، مجروح و زخمی شدن و... )، اطباء با اِعمال روش هایی تلاش می کردند خون او را تصفیه کنند. «گزیدگی با حشراتی مثل زالو و یا زنبور»، «نیشتر زدن»، «فصد یا رگ زنی»، «حجامت» و... بخشی از آن راهکار ها بود. این روش ها هنوز هم جسته وگریخته، در گوشه و کنارها وجود دارد. در جوامعِ سنّتی که طبّ سنّتی دارند، از این دست درمان ها که با مخالفت پزشکیِ مدرن روبه روست، دیده می شود. در ایرانِ قدیم «بادکش» و «حجامت» رواج زیادی داشت. خاستگاه «بادکش» که امروزه به آن «کاپینگ» هم گفته می شود، از قسمت هایی از اروپای شرقی مانند بالکان، بخش هایی از آفریقا مانند مصر و ایران بوده و هدف از انجام آن، تسکین درد و آماده سازی پوست برای حجامت و تخلیه خون است.
در گذشته رسم بود که در اوایل فصل بهار، زن، مرد، دختر، پسر و تمام افرادی که هفت سال به بالا سن داشتند، «حجامت» کنند. مردم در آن زمان معتقد بودند که هنگام بهار، خون به جوش می آید و علاوه بر این، در طول سال آلودگی به بدن وارد می شود و باید سالی یک بار، خون کثیف را از بدن خارج کرد.
اگر زنی می خواست حجامت کند، باید به حمام و دلّاک و حمومی رجوع می کرد و همان جا داخل حمّام کارش را راه می انداختند یا اگر نه، قراری مشخص می کردند و به خانه آنها می رفتند. مردها هم برای حجامت نزد دلّاک یا سلمانی می رفتند. کسانی را که حجامت می کردند «حجامت گیر» یا «حجامت گر» می خواندند.
حجامت گر که اکثراً از زنان کولی و یا دلّاک های محل بود، به وسیله شاخ گاو یا شاخ بز که سرش سوراخ بود، بدین ترتیب حجامت می کرد: اول شاخ را به پشت وسط دو کتف می چسباند و از سوراخ سرِ شاخ می مکید، بعد که شاخ را برمی داشت، می دید که قسمت مکیده شده قدری باد کرده. سپس با تیغ تیزِ سلمانی روی محل ورآمده شیارهای باریکی ایجاد می کرد و مجدداً شاخ را به محل زخم شده می چسباند و آن چنان با شدّت می مکید تا لخته سیاه خون از محل زخم ها بیرون بیاید و توی شاخ بریزد. سپس خونِ گرفته شده را داخلِ ظرف پر از خاک که کنارِ دستِ خود گذاشته بود، تخلیه می کرد و روی زخم را باز می گذاشت تا خشک بشود. گاهی هم حجامت با کوزه مخصوص این کار انجام می شد که به آن «حجامت بزرگ» می گفتند و به جای کمر و پشت، روی کپل انجام می شد.
کسی که حجامت می کرد تا سه روز نباید ترشی می خورد یا به پشت می خوابید و زخم هم تا یکی دو روز نمی بایست آب می خورد. گاهی حجامت گرها قبل از زدنِ تیغ سلمانی و ریختنِ خون، دعایی را زیر لب زمزمه می کردند و خوراکیِ شیرینی به فرد می دادند تا از اُفت فشارِ او جلوگیری نمایند.
سیدعلی میرنیا در کتاب «فرهنگ مردم؛ فولکلور ایران» این رسم را «منسوخ شده» عنوان کرده ولی اکنون حقیقت امروز این است که «حجامت کردن» طی چند سال قبل تقریباً در شهرها خیلی کمرنگ شده اما منسوخ نه. هنوز هم در گوشه و کنار شهرهای کوچک، روستاها و یا مناطقی از پایتخت که گاها بافت سنتی تری دارند، ردپای کمرنگی از این رسم قدیمی پیداست. کمااین که علّت ور افتادنِ آن هم واضح و مشخص است؛ انتقال بیماری های خونی از راه تیغ یا محیط آلوده، پیدا شدنِ روش های بهتر برای تخلیه خون و... بازارِ حجامت گران سابق را بی رونق کرده بود تا اینکه در یک دهه اخیر با افزایش شمار کسانی که به طبّ سنّتی و اسلامی معتقدند، عده ای به حجامت های خانگی روی آورده اند و درصدد تکرار این رسم قدیمی هستند. البته بحث بر سرِ مفید یا بی فایده بودنِ حجامت، میانِ موافقان و مخالفانِ طبّ سنتی و پزشکیِ مدرن هم بر مطرح شدن آن بی تاثیر نیست، اما چیزی که اکثرِ پزشکان مدرن قویاً بر آن معتقدند این است که مضرّات حجامت از فواید آن افزون تر است.
(در این گزارش از داده های کتاب «فرهنگ مردم؛ فولکلور ایران» نوشته سیدعلی میرنیا، از نشر پارسا، استفاده شده است)
منبع: newsfun.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب