آغاز كار انجمن علمی ایران شناسی با بررسی تاجیكان ایرانی ها شرق
مجله سرگرمی: انجمن علمی ایران شناسی كه با مجوز وزارت علوم و آموزش عالی فعالیت خویش را شروع كرده است، در اولین فعالیت خود اقدام به برگزاری نشست علمی با مبحث ˮتاجیكان؛ ایرانی ها شرقˮ و با حضور ˮریچارد فولتزˮ، بنیانگذار ایرانشناسی در دانشگاه كنكوردیا استان كبك كانادا برگزار كرد.
به گزارش مجله سرگرمی به نقل از ایسنا، در این نشست كه روز گذشته ۲۱ اسفند و در تالار كمال دانشكده ادبیات دانشگاه تهران برگزار شد، نخست محمود جعفری دهقی، مدیرسابق گروه ایرانشناسی دانشگاه تهران و رئیس هیات مدیره انجمن علمی ایران شناسی در مورد ملت تاجیك، معنای واژه تاجیك و جمعیت آنان صحبت كرد.
ریچارد فولتز كه از دو سال قبل به دنبال تدوین كتاب خود در مورد تاجیك ها و زبان فارسی است، در سخنانی اظهار نمود: از همان دوران جوانی بعنوان یك فارغ التحصیل لیسانس زبان فارسی آرزو داشتم به ایران سفر كنم امّا به دلایل مختلف هیچگاه نتوانستم به ایران بیایم.
وی در ادامه صحبتهای خود به بیان صدمه های وارد شده از مطالعات شورویشناسانان به تاریخ و فرهنگ تاجیكستان اشاره نمود و با بیان این كه این صدمه ها همیشه مغرضانه و با هدف تاریخ سازی و گسترش تسلط خود بر منطقه مورد بحث انجام شده است، اظهار داشت: علاوه بر برنامه های هویتسازی كه بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی توسط كشورهای عضو و بعنوان یكی دیگر از آفت های اساسی در زمینه تاریخ نویسی تاجیكستان رخ داده اند، ضرورت شفاف سازی و تاریخ نویسی علمی را دوچندان كرده است.
فولتز در میان صحبت هایش به علاقه پروفسور "ریچارد فرای" به ایران و تمایلش برای دفن در كشرمان اشاره نمود و اظهار داشت: "فرای" در دوران تدریس در دانشگاه تاجیكستان از كم سوادی دانشجویان از تاریخ كشور خود ناراضی بود، بنابراین تصمیم گرفت كتابی در مورد تاریخ تاجیك از یك قوم ایرانی بنویسد، كتابی كه تاریخ تاجیك ها را بیان كند و نشان دهد كه آن ها از اقوام ایرانی هستند كه هنوز ارتباط فرهنگی- زبانی خویش را با ایرانی ها حفظ نموده اند اما مطالب كتاب به مسیر دیگری رفت و نسبت به این مورد كتاب نسبتا سطحی تالیف شد.
او در ادامه تاریخ توجه به بحث "تاریخ تاجیك ها" را به ۲۰ سال جلوتر برد و اظهار داشت: تورج دریایی، رئیس بنیاد ایران شناسی آمریكا ۲۰ سال بعد یك سرس سخنرانی های ایران شناسانه یادگار از پروفسور فرای برگزار كرد و از من هم درخواست صحبت در آن جلسه را داشت، در زمان آماده كردن متن سخنرانی ها به خاطرات خود با پروفسور فرای بازگشتم و احساس كردم كه فرای در هر بخش از ایران شناسی به مباحث مختلف یعنی از دیرینه شناسی به زبان شناسی و ادبیات مشعول بوده است و ایران شناسی را در سطحی وسیع و برحسته می دیده است.
وی با تاكید بر علاقه فرای به ایران و شرق اظهاركرد: اولین تجربه فرای در رویایی با جامعه ایرانی شنیدن زبان فارسی در كوچه های كابل و افغانستان بوده است، همان تجربه ای كه من هم داشتم. همیشه برایم روشن و آشكار بود كه بین ایران و آسیای میانه نزدیكی فرهنگی و تاریخی وجود داشته و دارد و رد پای فرهنگِ قوی ایرانی در این منطقه دیده میشود.
این مدرس دانشگاه تاكید می كند: نیت فرای این بود كه نشان دهد ایرانی ها شرق از ایرانی ها غرب جدا نبوده اند، اما متأسفانه كتاب فرای به سمت اثبات این مسیر نرفت.
او در ادامه از تصمیم خود در خصوص نوشتن كتابی با این مورد ارتباط ایرانی ها شرقی و غربی با یكدیگر از دو سال قبل اطلاع داد و اضافه كرد: تلاش می كند در كتاب خود این نقصان مطالعاتی "فرای" را جبران و ثابت كند كه ایرانی ها شرقی هیچگاه از ایرانی ها غربی جدا نبودهاند. بلكه سیاست و تاریخسازی سبب فاصله بین این دو قسمت از ایران شده است و بر مبنای این فرضیه استدلالهایی در كتابم عرضه می دهم.
وی ایرانی ها شرق را در كتابش با محوریت تاریخ نگاری تاجیكستان از دو زاویه زبانشناسی و دینشناس مورد بررسی قرار داده است.
فولتز با بیان این كه در ابتدای نگارشِ كتاب اش، ضرورت تشریح واژه تاجیك بسیار ضروری بود، اضافه كرد: نام تاجیك همان «تازیك» است كه در دوره ساسانی به قوم عرب «تای» گفته میشد كه به منطقه آسیای میانه مهاجرت كرده بودند.
او ادامه داد: این شیوه در همه جهان بسیار متداول می باشد همانطور كه از دید ایرانیان، تمام اروپاییان «فرنگی» خطاب میشوند یا از دید اروپاییها تمام مسلمانان “Saracen” هستند. بعدها واژه تاجیك بعنوان یك مسلمان فارس زبان شناخته شد.
وی با اشاره به تفات هایی كه بین رشته های مختلف تحصیلی با عناوین مختلف "خاورشناسی"، "ایران شناسی" و "آسیای مركزی شناسی" در دانشگاه های مختلف وجود دارد، اضافه كرد: بخشی از خاورشناسی به ایران برمی گردد كه آن نیزبیشتر حول ایرانِ معاصر و جمهوری اسلامی است، رشته آسیای مركزی شناسی هم از حدود ۲۵ سال قبل كار خویش را شروع كرده و هنوز جوان است و تلاش می كند دروزغ های تاریخی را از كشورها برداشته و بیرون ببرد.
به گفته ی این مدرس دانشگاه بخشی از ایران شناسی به ایران فرهنگی گذشته و به خصوص كشورهایی مانند افغانستان و هند برمی گردد.
فولتز در بخش دیگری از صحبت هایش در مورد تفاوت فارسی و زبان دری اظهار نمود: به اعتقاد فرای زبان فارسی به علت داد و ستد بین بخارا، بغداد و ایران، كه فارسی غربی – ایرانی در بخارا رایج بود، مردم آسیای مركزی زیاد با زبان فارسی اشنایی نداشتند، بلكه زبان آن ها سغدی بود و الان هم آرشیو آن ها به زبان سغدی است و حتی یك نوشته اززبان فارسی در مأخذ آن ها وجود ندارد.
به گزارش مجله سرگرمی به نقل از ایسنا، هیات مؤسس انجمن علمی ایران شناسی از حدود ۲۵ نفر از استادان دانشگاه های مختلف كشور تشكیل شده است. اولین مجمع عمومی این انجمن نهم بهمن با حضور اكثریت اعضا تشكیل شد و هیات مدیره و رئیس انجمن با حضور نماینده وزارت علوم انتخاب شدند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب