داستان دختری از طبقه متوسط فیلیپین در بونا
مجله سرگرمی: بعد از نمایش فیلم سینمایی بونا به کارگردانی لینو بروکا نشست نقد و بررسی آن با حضور سعید نوری اجرا شد.
به گزارش مجله سرگرمی به نقل از روابط عمومی خانه هنرمندان ایران، ششصد و سی و یکمین برنامه از سری برنامه های سینماتک خانه هنرمندان ایران، دوشنبه ۲۷ مرداد به نمایش فیلم «بونا» ساخته لینو بروکا محصول سال ۱۹۸۰ اختصاص داشت. بعد از نمایش این فیلم، نشست نقد و بررسی آن با حضور سعید نوری فیلمساز و پژوهشگر سینما اجرا شد. اجرای این برنامه برعهده سامان بیات بود. لینو بروکا، کارگردان فقید فیلیپینی، به خاطر روایتهای اجتماعی جسورانه و انتقادی اش شناخته می شود و از موفق ترین سینماگران فیلیپین در جشنواره ها و محافل جهانی محسوب می شود. «بونا» داستان دختری از طبقه متوسط فیلیپین است که شیفته بازیگری به نام گاردو می شود. او خانه و مدرسه را ترک می کند و به محله های فقیرنشین مانیل می رود تا در کنار بت خود زندگی کند. نوری در شروع این نشست اظهار داشت: یازده سال است که هر سال به تاریخ سینما سر می زنم. علاقمندان به آثار کلاسیک می دانند که در سال هایی که ما در فضایی بسته زندگی می کردیم و دسترسی چندانی به فیلم ها نداشتیم، خیلی از آثار هیچ گاه روی پرده نمی آمدند. یکی از آن فیلم ها همین «بونا» است که درست یک سال پس از انقلاب ساخته شد و در بخش «۱۵ روز کارگردانان» جشنواره کن به نمایش درآمد. «۱۵ روز با کارگردانان» محلی برای استعدادیابی است. نمایندگانی از فرانسه به کشورهای مختلف سفر می کنند تا استعدادهای تازه سینما را کشف کنند. یکی از نزدیک ترین دوستانم به نام ریسیان که در دهه شصت نقش دستیاری را در فیلم «از نفس افتاده» به عهده داشت، بعدها از کار عملی در سینما فاصله گرفت و به مطبوعات و سپس نمایندگی جشنواره کن روی آورد. او سال ها در سراسر دنیا، از فیلمهای رزمی گرفته تا آثار هنری در آمریکای جنوبی و آسیا، به دنبال فیلمسازان تازه بود.
این منتقد سینما اضافه کرد: کارگردان این فیلم هم پنج سال قبل از ساخت «بونا»، یعنی در ۱۹۷۵، نخستین حضور خودرا در کن تجربه کرده بود. اما نسخه ای از فیلم در دسترس نبود تا این که سال ها بعد و در ۲۰۱۷ معلوم شد نگاتیو آن همراه با سی و چند فیلم دیگر محفوظ مانده است. همین موجب شد که فیلم باردیگر پیدا و مرمت شود و در نهایت در سال ۲۰۲۳ در جشنواره کن به نمایش درآید. من آنجا برای اولین بار فیلم را دیدم؛ تجربه ای که برای بار سوم هم بسیار باارزش بود چون همیشه حسرت داشتم اگر روزی بخواهم فیلمی بسازم، شبیه به چنین اثری باشد. این فیلم نشان داده است سینمای آسیا، مخصوصاً جنوب شرقی، با وجود استعدادهای فراوان، اغلب در پخش و رسیدن به مخاطب گرفتار مشکل بوده است. بنابراین انتخاب این فیلم برای نمایش در ایران معنا و اهمیت ویژه ای دارد، چون هم از نظر فرهنگی با ما نزدیکی هایی دارد و هم یادآور شرایط مشابهی است که در ایران تجربه کردیم. این منتقد سینما ضمن اشاره به این که «بونا» هم زمان هم ریشه در فرهنگ بومی خود دارد و هم به تاریخ و سنت سینما ادای دین می کند عنوان کرد: شخصیت اصلی دختر جوانی است که هیچ شباهتی به قهرمانان زن کلاسیک ندارد: نه قد بلندی دارد، نه رقص و آواز بلد است، نه زیبایی خیره کننده ای دارد و نه اندامی خاص. اما همین انتخاب بسیار معنادار و متفاوت عمل می کند. فیلم در عین شباهت هایی که با سینمای ایران دارد، تفاوت های جدی هم دارد. در تم ها و دغدغه ها قرابت هایی می بینیم، اما روایت و پرداخت آن منحصربه فرد است. این تجربه موجب شد بیشتر درباره ی وضعیت سینمای فیلیپین و آسیای جنوب شرقی فکر کنم؛ این که چرا چنین سینمایی با این همه ظرفیت کمتر به دست مخاطب جهانی می رسد. در بخش دیگری از نشست نوری به ساختار دوگانه «صحنه و پشت صحنه» در فیلم اشاره نمود و اظهار داشت: در بیشتر صحنه ها، جمعیتی درحال تماشا هستند؛ از خانواده گرفته تا همسایگان و رهگذران. این نگاه دوگانه میان صحنه و پشت صحنه همیشه حضور دارد. در خیلی از موارد، گروهی علاف و بی هدف به تصویر کشیده می شوند؛ جوانانی که یا مشغول بازیهای خیابانی اند یا بیکار پرسه می زنند. این تصویر مرا به یاد سینمای دهه ۵۰ ایران انداخت. فیلم از نظر سبک تصویری نیز به سینمای ما نزدیک است. بطورمثال در صحنه ماساژ، با زوم ها و کات هایی مواجهیم که شباهت زیادی به سینمای ایران دهه ۴۰ و ۵۰ دارد؛ جایی که القای موضوع بر نمایش مستقیم ارجحیت داشت.
نوری با تکیه بر انیکه «بونا» فراتر از یک روایت عاشقانه ساده، بازتابی از جامعه تحت دیکتاتوری مارکوس در فیلیپین ارائه می کند اشاره کرد: فیلم جسارت نشان دادن فقر، استثمار و نابرابری اجتماعی را دارد؛ حتی اگر لایه های سیاسی اش آشکار نباشد. روایت دختر طردشده ای که از خانه بیرون می رود و دیگر بازنمی گردد، ساختارشکنی مهمی است. در سینمای ایران چنین مسیری به طور معمول به فاجعه یا نابودی منتهی می شد. اما در اینجا ما با مسیری متفاوت روبه رو هستیم که هم یادآور سینمای عامه پسند ایران است و هم فاصله های آشکاری دارد. او در آخر به جنبه های متاسینمایی اثر پرداخت و اظهار داشت: فیلم در قسمتهایی مستقیماً به سینما و صنعت فیلمسازی اشاره می کند؛ از صحنه های دوبله گرفته تا نمایش سیاهی لشکرها. این لایه ها موجب می شود «بونا» همزمان اثری محلی و جهانی باشد. بازیگر نقش بونا در سینمای فیلیپین به شمایل زن نجیب است و به پوری بنایی که در سینمای ایران شهرت داشت شباهت بسیاری دارد. اما در این فیلم نقشی متفاوت ایفا می کند: زنی عاشق و شیفته که به هر چیزی تن می دهد. همین تفاوت در انتخاب نقش، قسمتی از موفقیت فیلم را رقم زده است. بطور خلاصه، او خانه و مدرسه را ترک می کند و به محله های فقیرنشین مانیل می رود تا در کنار بت خود زندگی کند. این منتقد سینما ضمن اشاره به اینکه «بونا» هم زمان هم ریشه در فرهنگ بومی خود دارد و هم به تاریخ و سنت سینما ادای دین می کند عنوان کرد: شخصیت اصلی دختر جوانی است که هیچ شباهتی به قهرمانان زن کلاسیک ندارد: نه قد بلندی دارد، نه رقص و آواز بلد است، نه زیبایی خیره کننده ای دارد و نه اندامی خاص. در بسیاری از موارد، گروهی علاف و بی هدف به تصویر کشیده می شوند؛ جوانانی که یا مشغول بازی های خیابانی اند یا بیکار پرسه می زنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب