یك پژوهشگر مطالعات فرهنگی:
هنر ابزار قدرتمند ترویج گفتمان است
به گزارش مجله سرگرمی، خراسان رضوی یک پژوهشگر مطالعات فرهنگی با اشاره به این که نباید از تحول اجتماعی بترسیم و باید باور نماییم که نسل جدید متفاوت می باشد و این را امتیاز بدانیم، اظهار داشت: هنر مهم ترین ابزار ترویج و تقویت گفتمان است.
محمدجواد استادی در نشست نخست از سلسله جلسات هنر و تعارضات اجتماعی که ۲۵ مهرماه با موضوع نقش نهادهای سیاست گذار هنری در وضعیت اجتماعی معاصر ایران در پردیس سینمایی هویزه مشهد برگزار شد، اظهار داشت: بعد از ماجراهای یک ماه اخیر، طی گفت وگوهایی که در زمینه هنری صورت گرفت این نتیجه حاصل شد که ماهیت و جنس این نوع اتفاقات نسبت به گذشته رنگ و بوی فرهنگی تری یافته است و افراد حاضر در تجمعات، طبقه اجتماعی، سن آنها و... نشان از این مساله دارد.
وی با اعلان اینکه آنچه در فضای فرهنگی موثر است، نقش هنر و نسبت هنر و جامعه است، اضافه کرد: در کشور ما به جامعه شناسی هنر و نقش هنر در جامعه درست پرداخته نشده است. همین طور به نقشی که هنرمندان در تحولات اجتماعی معاصر ایران ایفا می کنند پرداخته نشده است. حتی نهادهای تخصصی این حوزه نیز خیلی کم به این مسئله توجه کرده اند.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی اشاره کرد: باید در عرصه کنش، کارگزاران و حاکمیت بپذیرند که جامعه با تحول و تغییر روبه رو است. تا آن زمان که تحول به رسمیت شناخته نشود در برنامه ریزی کلی حرکت جامعه مشکل ایجاد می شود. گاهی کارگزاران فرهنگی حاضر به پذیرش تحول اجتماعی نیستند؛ در نتیجه به مطالعه و بررسی آنها نمی پردازند و تحولات اجتماعی را لطمه تلقی می کنند که این مهم ترین ضعف در کشور ماست. تمام کنش های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و رفتاری فرهنگ بنیاد هستند و بدون مطالعه فرهنگی نمی گردد این کنش ها را پیش بینی، برنامه ریزی و هدایت کرد و این وظیفه کارگزاران و مدیران است.
چون اصالتی برای مطالعات فرهنگی قائل نیستیم گرفتار لطمه می شویم
استادی افزود: متاسفانه به سبب این که اصالتی برای مطالعات فرهنگی قائل نیستیم گرفتار لطمه می شویم. ماهیت جنس اتفاقات اخیر از موضوعات سیاسی و اقتصادی به موضوعات فرهنگی تغییر پیدا کرده و اتفاقات فرهنگی بسادگی قابل پیش بینی نیستند. در زمینه اقتصاد می شود خیلی از مسائل را پیش بینی نمود اما حوزه فرهنگی پیچیده است و به سبب متغیرهای گسترده و زیاد نمی توان آنرا پیش بینی نمود.
وی با اشاره به این که ابتدا باید مفهوم تعارض را بررسی نماییم، اشاره کرد: مفهوم تعارض در علوم اجتماعی پیچیده است. گروهی می گویند این مفهوم قدیمی است و گذشتگان آنرا نیز به کار برده اند، اما عده ای این مفهوم را معاصر می دانند. نگاه ها و نظرهای متفاوتی در این عرصه وجود دارد، اما سوال این است که تعارض مثبت است یا منفی؟ گروهی معتقدند تعارضات اجتماعی الزاما منفی نیستند؛ وجود تعارض در جامعه موجب می شود جامعه پیشرفت کند. در حقیقت جامعه پویا گرفتار تعارض است و اگر تعارضی وجود نداشته باشد جامعه ایستا است.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی عنوان کرد: دلیل زندگی اجتماعی این است که انسان نمی تواند به تنهایی نیازهایش را رفع کند. نیازهای انسان به عنوان کامل ترین موجود، پیچیده و پیشرفته است. بر این اساس کارگزاران باید نسبت به مسئله نیاز متوجه باشند و تحولات نیاز در جامعه را مورد بررسی قرار دهند و به سوالاتی از قبیل «این نیازها چیست و در چه طبقه هایی قابل تقسیم است؟ و منابع معرفتی که نیازها را برطرف می کند چیست؟» پاسخ دهند.
حاکمیت باید گفتمان فرهنگی ایجاد کند
استادی با تأکید بر اینکه، منابع معرفتی اسلام ظرفیت کافی را برای رفع نیازهای انسان دارد، اظهار داشت: انسان غربی و مادی نیازها را در رفاه می داند. قسمتی از این نیازها مادی است و نیازهای معنوی را هم به اندازه کمی در نظر می گیرد. اما ما به سعادت معتقدیم و منابع الهیاتی ما را به این سمت می برد و نیازمان را رفع می کند. بر این اساس باید این را به عنوان منبعی سازنده برای رفع نیازها تبدیل نماییم.
وی اظهار داشت: با شکل گیری سیستم اجتماعی تعارض نیز شکل می گیرد، برای اینکه هر فرد با افراد متفاوتی ارتباط دارد. اختلاف نظر در هر سطحی وجود دارد و این اختلاف نظرها در راه رفع نیازها، تبدیل به تعارض می شود. اختلاف نظر بد نیست برای اینکه رقابت مثبت، کوشش و تلاش شکل می گیرد. چیزی که مهمست مدیریت تعارضات اجتماعی است.
مدیر سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد با اشاره به این که تعارضات انواع مختلفی دارد، بیان کرد: گاهی تعارض در پروسه رفع نیاز ایجاد می شود؛ تعارض در فرآیندها مثبت است و می تواند کمک نماید که فرآیندها تکمیل کننده باشند. همین طور ممکنست تعارض در نوع نیاز باشد که در این صورت کار سخت می شود و از مدیریت تعارض عبور می کند. به جهت اینکه این نوع تعارض ایجاد نشود، حاکمیت باید گفتمان فرهنگی بوجود آورد.
استادی عنوان کرد: جامعه وقتی شکل می گیرد که اکثریت آن بتوانند حول یک محور دور هم جمع شوند. اگر مسئله مشترکی وجود نداشته باشد اصلا جامعه شکل نمی گیرد. هر حاکمیتی برای شکل دادن به جامعه باید بتواند گفتمان مرکزی برای جامعه بوجود آورد. گفتمان مرکزی نیز چیزی است که همه اعضای جامعه به آن اعتقاد داشته باشند.
گفتمان مرکزی جمهوری اسلامی مورد وثوق همه است
وی با اعلان اینکه تعارضات جامعه ما در نوع نیاز نیست، اظهار داشت: قدمت، قدرت و هویت جامعه ایرانی به قدری است که در نوع نیاز آن تعارض جدی وجود ندارد. این اتفاقات اخیر نیز نتیجه این است که نتوانسته ایم در فرآیندها تعارضات را برطرف نماییم و گفتمان مرکزی را به قدری پررنگ نماییم که هر مسئله ای موجب نشود جامعه گرفتار تزلزل شود.
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی با اشاره به این که بنیاد تمام حرکت ها سیاستگذاری است، عنوان کرد: ۲ نوع سیاستگذاری اختصاصی و عمومی وجود دارد. سیاستگذاری عمومی توسط حکومت به انجام می رسد و حکومت تشخیص می دهد که چه چیزی برای مردم بهتر است؛ حکومتی که می خواهد آرمان های مردم را محقق کند. در ایران حکومت جمهوری اسلامی وجود دارد که گفتمان مرکزی آن مورد وثوق همه است و جامعه به آن باور و اعتقاد دارد.
استادی با اعلان اینکه گفتمان جمهوری اسلامی در سطح نظر اسلام سیاسی است، اضافه کرد: این گفتمان باید به عرصه های عمومی جامعه راه یابد، اما تا کنون چقدر این اتفاق افتاده؟ در تریبون رسانه ملی گفته شد که اسلام سیاسی فاقد کارکرد است و اینطور است که رسانه رسمی جمهوری اسلامی مانیفست اصلی خودرا زیر سوال می برد. حکومت ها برای بهبود وضعیت مردم نباید گفتمان خودرا زیر سوال ببرند، چونکه اهداف اصلی گفتمان مرکزی، شیوه های تحقق اهداف، ابزارها و سنجش تحقق پذیری مسائل در سیاستگذاری عمومی دنبال می شود.
مدیر سابق اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مشهد افزود: بخش دیگر سیاستگذاری عمومی به دست نهادهای غیر رسمی است. در زمینه فرهنگی هنرمندان در سیاستگذاری عمومی و اختصاصی نقش دارند و تحولات سیاسی معاصر نشان میدهد که اتفاقاتی که برای نسل جدید افتاده منطبق با سیاست های رسمی نیست و تحت تاثیر این گروه غیررسمی بوده است.
باید تعارض را به رسمیت بشناسیم
این پژوهشگر مطالعات فرهنگی اظهار داشت: صلاح و خیر جامعه در اختیار حاکمیت است. در نتیجه حاکمیت باید این نهادها را راهبری کند، اما هم اکنون بین نهادهای رسمی و غیررسمی سیاست گذار گرفتار تعارض هستیم؛ نه میان عموم مردم. در کشور ما نهادهای سیاست گذار هنری در حاشیه هستند، نبض فعالیت هنری دست سیاست گذارها نیست و ابزار این کار را در اختیار ندارند، درحالیکه مهم ترین نهادهای آمریکا و برخی کشورهای دیگر اندیشکده هایی با محوریت مطالعات فرهنگی هستند.
استادی با اعلان اینکه باید تعارض را به رسمیت بشناسیم و بدانیم نیازمند مدیریت تعارض هستیم، افزود: اگر تعارضی وجود نداشته باشد تبدیل به یک جامعه یک دست و بدون پیشرفت می شویم. اصول دینی ما به سبب ریشه ای است که دین در هویت جامعه ما دارد و این را مطالعات سنجش دینداری در ایران نیز نشان میدهد. این گفتمان مرکزی باید در عرصه سیاستگذاری تبدیل به سیاست و برنامه شود و با بهره گیری از ابزارهای اقناعی در جامعه توزیع شود. به شرط این که از تحول اجتماعی نترسیم و باور نماییم نسل جدید متفاوت می باشد و این را امتیاز بدانیم.
وی با اشاره به این که هنر مهم ترین ابزار ترویج و تقویت گفتمان است، اشاره کرد: ابزار قدرتمندتری از هنر نداریم و کمترین سرمایه گذاری را در این عرصه انجام داده ایم.
منبع: مجله سرگرمی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب